Mając na uwadze aktualny prężny rozwój życia społeczno-gospodarczego, w tym wynikające z tego rozwoju zagrożenia przestępczością, czy różnego rodzaju nieprawidłowościami, ustawodawca powołał do życia szereg służb mających stać na straży porządku prawnego, wyposażając w/w instytucje w różnego rodzaju uprawnienia.
Znajomość tych uprawnień jest obowiązkowa dla funkcjonariuszy w/w służb, jednak ze względu na konsekwencje prawno-finansowe, jakie niesie ze sobą ewentualne wykrycie przez w/w służby tych nieprawidłowości, istotnym staje się świadomość prawna podmiotów poddanych tym czynnościom. Mówimy tu o dwóch rodzajach świadomości:
pierwszej – dotyczącej wiedzy na temat tego co – kolokwialnie mówiąc: “służbom wolno”, tak żeby nie utrudniać im wykonywania czynności wynikających z przepisów prawa i tym samym nie narazić się na konsekwencje prawne w przypadku ewentualnego sprzeciwu wobec czynności mających umocowanie prawne, o narażeniu się na śmieszność w przypadkach skrajnych nie wspomnę (przykład – sekretarka prezesa walcząca jak lew w obronie gabinetu prezesa), co z kolei ma związek z obowiązkami Państwa i waszych pracowników, jako podmiotów poddanym tym działaniom służb;
drugiej – dotyczącej wiedzy o obowiązkach jakie przepisy prawa nakładają na funkcjonariuszy służb wykonujących czynności – co zazwyczaj ma bezpośredni związek z uprawnieniami podmiotów, wobec których czynności są wykonywane, co pozwoli z kolei na nadzorowanie przez Państwa prawidłowości wykonywania zadań przez służby i zapobiec może nadużyciom władzy popularnie zwanych “przekroczeniem uprawnień”.
Tym samym mamy do omówienia dwa aspekty – jakie uprawnienia i obowiązki mają służby państwowe oraz odwracając kolejność – jakie obowiązki i uprawnienia mają podmioty, wobec których podjęto czynności służbowe.
Państwo Polskie powołało do życia szereg służb, których uprawnienia wskazują na to, iż mogą ingerować w działalność społeczno-gospodarczą podmiotów sektora prywatnego i państwowego. Nie osiągnęliśmy co prawda poziomu USA, gdzie lista służb jest długa, a ich uprawnienia często się dublują, czasem wywołując chaos ( czygo dobitnym przykładem może być atak na WTC), jednak wymieniając choćby Policję, ABW, CBA, NIK, SG, ŻW czy KAS już mamy spory konglomerat możliwości ingerencji państwa w szereg dziedzin życia.
Każda z wymienionych wyżej służb posiada szereg uprawnień umożliwiającym im funkcjonowanie i wykonywanie nałożonych na nie zadań. Na szczęście poza szerokim spektrum tych uprawnień znajduje się w przepisach niemały wachlarz obowiązków, które na w/w służbach spoczywają w trakcie wykonywania czynności służbowych. Uprawnienia i obowiązki określane są w ustawach pragmatycznych dotyczących funkcjonowania tych instytucji, a czasem doprecyzowane są w aktach prawnych niższej rangi, takich jak rozporządzenia, zarządzenia, decyzje.
Trudno aby przeciętny obywatel miał znać wszystkie te przepisy, tym bardziej że niektóre media co jakich czas wykazują, iż nierzadko sami funkcjonariusze ich precyzyjnie nie znają, lub co gorsza świadomie ich nie stosują.
Jednak choćby ogólna świadomość prawna w kontaktach ze służbami państwowymi jest istotna, stąd nasza propozycja przeprowadzenia szkoleń w w/w tematach.
